İnek sütü protein alerjisi (İSPA), inek sütünde bulunan proteinlere karşı oluşan reaksiyonlardır. Bebek ve küçük çocuklar arasında en sık rastlanan besin alerjisidir. Çocukta genellikle inek sütünde bulunan birden fazla proteine karşı duyarlılık gelişir.
Referans:
- Düzgün, M., Sevdin, S., & Kermen, S. (2019). 0-6 ay süt çocuklarında inek sütü protein alerjisi varlığının değerlendirilmesi. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(2), 7-11.
İSPA süt çocuklarında çok geniş bir yelpazede ve farklı şiddette yakınmalar oluşturabilir. Erken bulgular ve geç bulgular arasında ayrım yapmak yararlıdır. Erken bulgular alerjen alındıktan sonra birkaç dakika ile 2 saat arasında değişen sürede ortaya çıkar. Geç bulgular ise alerjen alındıktan 48 saat, hatta 1 hafta sonrasına kadar belirti verebilir.
Referans:
- Koca, T., & Akçam, M. (2015). Inek sütü protein alerjisi/Cow’s-milk protein allergy. Dicle Tip Dergisi, 42(2), 268.
İnek Sütü Protein Alerjisi (İSPA) Belirtileri
Sağlıklı olan bir bebekte inek sütü verilmeye başlandıktan sonra ishal ve kusma gözlenirse, bazen dışkısında kan varsa ve çocukta sancılanmaya bağlı huzursuzluk ve ağlama varsa inek sütü alerjisi akla gelmelidir.
Referans
- Öztürk, M., & Besler, H. T. (2008). Besin Alerjileri. Sağlık Bakanlığı. Ankara, 727:7-23.
Tedavi Yaklaşımı
İSPA tedavisinin temel prensipleri; doğru tanı, reaksiyonların tedavisi, eliminasyon diyeti, 2 yaş altındaki çocuklarda uygun mama kullanımı, destek tedavisi, büyüme ve gelişmenin takibi ve eğitime dayanır.
Anne sütü alan bebeklerde de İSPA olabileceği unutulmamalıdır. Bu bebeklerde anne sütüne devam edilmeli, klinik reaksiyonların annenin inek sütü alımı ile ilişkisi kesin olarak gösterilmişse, annenin diyetinden süt ve süt ürünleri çıkarılmalıdır.
Referans:
- Koca, T., & Akçam, M. (2015). Inek sütü protein alerjisi/Cow’s-milk protein allergy. Dicle Tip Dergisi, 42(2), 268.
İnek sütünün çıkarıldığı bir diyet tüketiliyorsa aşağıdaki besinler ve besin ögeleri içeriğinde olan diğer ürünler de tüketilmemelidir.
• Tereyağı, tereyağı aromalı diğer yağlar, margarin
• Kazein, kazeinatlar
• Peynir çeşitleri, yoğurt, krema, muhallebi
• Yarı hidrolize edilmiş ürünler
• Laktalbumin, laktoglobulin, laktoz, laktuloz içeren ürünler
• Süt (az yağlı yarım yağlı, süt tozu, süt proteinleri, diğer hayvan sütleri)
• Puding, helva, kek, bisküvi, kurabiye, dondurma, makarna
• Aroma katıcı maddeler
Referans:
- Öztürk, M., & Besler, H. T. (2008). Besin Alerjileri. Sağlık Bakanlığı. Ankara, 727:7-23.
İnek sütü protein alerjisinde ileri derece hidrolize, aminoasit bazlı ve pirinç bazlı formülalar tedaviye yönelik olarak tercih edilebilir.1
Eğer bebeğiniz için özel bir formül süt kullanılacaksa bu mutlaka hekim kontrolü ve gözetiminde olmalıdır.
Referans:
- Günaydın, N. C. (2019). İnek Sütü Alerjisine Güncel Yaklaşım. Namık Kemal Tıp Dergisi, 7(2), 146-155.