Uyku, büyüme, öğrenme ve hafızayı güçlendirme gibi fizyolojik ve psikolojik işlevler için önemlidir. Bu yüzden özellikle fiziksel ve bilişsel büyümenin olağanüstü bir hızda gerçekleştiği erken gelişim sırasında önemli bir rol oynar.
Bebekler yaşamlarının ilk altı ayının büyük bir bölümünü uykuda geçirirler. Yenidoğanlar her 24 saatlik döngüde yaklaşık 16 saat uyurlar, bu süre üç ayda 14-15 saate ve altı ayda 13-14 saate düşer.
Yenidoğanların yerleşik bir sirkadiyen ritmi olmadığından, uykuları gece ve gündüze dağıtılır ve beslenme sıklığı nedeniyle her uyku periyodu kısadır. Yaklaşık 10-12 haftalıkken, sirkadiyen ritim ortaya çıkmaya başlar ve gece vakti bebek uykusu giderek artar. 1-4 yaşları arasında gündüz şekerlemeleri yapmaya devam ederler.
Gece uyanmaları bebeklik ve erken çocukluk döneminde sık görülür. Gece uyanma sıklığı, ebeveynlerin bebeğin uyku kalitesini değerlendirdikleri önemli bir kriterdir. 5 yaşına gelindiğinde, gündüz şekerlemeleri sona erer. Gece uykusu süresi, daha geç yatma saatlerine geçiş nedeniyle çocukluk boyunca kademeli olarak azalır ve uyanma saatleri rutin hafta boyunca genellikle sabit kalır.
En uzun uyku süresi ise 0-5 ayda 2-10 saat olabilirken, 6-24 ay için 3-13 saat aralığında olabilmektedir. 0-2 aylık bebekler gece 4 kereye kadar uyanabilirken, bu süre 3-11 ay arası 3, 1-2 yaş arası 2 kereye kadar düşmektedir. 6-9 ay arası diş çıkarmaya başlı gece uyanmalarında sıklaşma görülebilir.
Çevresel faktörlerle ilgili olarak, daha fazla gürültü, ışık, hava kirliliği ve sıcaklık ile ilgili değişkenler, bebeklerde uyku süresini olumsuz etkileyebilmektedir. Ayrıca ebeveynlerin gece uyku öncesi uygulamaları da bebeğin uykusunu etkileyebilir. Örneğin, şarkı söyleme, okuma ve/veya hikâye anlatma gibi dile dayalı yatma zamanı rutinlerinin, 0-5 aylık bebeklerde daha iyi uyku sonuçları ile pozitif olarak ilişkili olduğu gösterilmiştir.
Ayrıca hem tüketilen besinlerin türü hem de tüketilme zamanının uykuyu etkileyebilir. Özellikle bazı besinlerin beyin aktivitesi düzeyinde uykuyu etkileyebileceğine dair kanıtlar vardır. Triptofan, nükleotid ve DHA gibi yağ asitlerinin bebeklerde uykuyu ve uyku düzenini olumu etkileyebilmektedir. Bu bileşenler beyin aktivitesi düzeyinde uykuyu etkilemektedir. Bu besinler anne sütü aracılığı ile, gece beslenmesi sırasında mama içerikleri sayesinde veya tamamlayıcı beslenme aşamasında bebeklerin öğünlerinde tercih edilebilir ve bebeğin uykularının daha düzenli ve iyi olması sağlanabilir.
Kaynaklar:
- Barbara C. Galland A, Barry J. T. et al (2012), Normal sleep patterns in infants and children: A systematic review of observational studies. Sleep medicine reviews, 16(3), 213-222.
- Elaine S. B. (2021). What is “normal” infant sleep? Why we still do not know. Psychological reports, 124(2), 651-692.
- Schneider, N., Mutungi, G., & Cubero, J. (2018). Diet and nutrients in the modulation of infant sleep: A review of the literature. Nutritional neuroscience, 21(3), 151-161.
