Demir oksijeni akciğerlerden dokulara aktaran hemoglobinin temel bir bileşenidir ve kas metabolizmasını ve sağlıklı bağ dokusunu destekler. Demir ayrıca fiziksel büyüme, nörolojik gelişim, hücresel fonksiyon ve bazı hormonların sentezi için gereklidir.
Gebelik döneminde demir ihtiyacı artar.
Gebelik döneminde annenin kan hacmi genişledikçe ve fetüs büyüyüp geliştikçe demir gereksinimleri önemli ölçüde artar. Gebe olmayan doğurganlık çağındaki kadınlara önerilen günlük demir alım miktarı 18 mg’dır. Gebelik döneminde ise bu öneri 27 mg’a çıkar.
Gebelik döneminde düşük demir alımı olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Gebelik döneminde demir eksikliği düşük doğum ağırlığı, prematüre doğum ve intrauterin büyüme gerilemesi dahil olmak üzere olumsuz gebelik sonuçlarıyla ilişkilidir. Ayrıca gebelikte yetersiz demir alımı bebeklerde otizm, şizofreni ve anormal beyin yapısı ile ilişkilidir.
Demirden zengin beslenin.
Kırmızı et, kümes hayvanları ve balık demirden zengin besinlerdir ve bu gıdalarda bulunan demirin emilimini yüksektir. Aynı zamanda koyu yeşil yapraklı sebzeler, kurubaklagiller, kabuklu yemişler ve kuru meyveler de demir içerir ancak bitkisel kaynaklı demirin emilimi düşüktür.
Bitkisel kaynaklı demirin emilimini yükseltin.
C vitamini, bitkisel kaynaklı demirin emilimini yükseltir. Bu nedenle bitkisel demir kaynakları C vitamini yüksek meyve ve sebzelerle tüketilmelidir. Nohut yemeğinin yanına bol salata eklemek, rokanın üzerine limon sıkıp yemek, bademi mandalinayla tüketmek bu birleşime örnek verilebilir.
Demirin emilimini düşüren besinlere dikkat edin.
Çay ve kahvede bulunan polifenoller ve süt, yoğurt, ayran, kefir gibi besinlerde bulunan kalsiyum demirin emilimini düşürebilir. Bu nedenle öğünde bitkisel demir kaynakları tüketiliyorsa yoğurt-ayran öğüne konmamalı ara öğünde tüketilmeli ve çay, kahve yemekten 1 saat sonra içilmelidir.
Hekim kontrolünde demir takviyesi gerekebilir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), gebe kadınlar için günlük 30-60 mg demir takviyesi önermektedir. Demir takviyesi, hekim tarafından gebenin sağlık durumuna ve beslenme şekline özel olarak planlanmalı ve mutlaka hekim kontrolünde kullanılmalıdır.
Kaynaklar:
- Georgieff M. K. (2020). Iron deficiency in pregnancy. American journal of obstetrics and gynecology, 223(4), 516–524. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2020.03.006
- https://www.who.int/data/nutrition/nlis/info/antenatal-iron-supplementation
- https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iron-HealthProfessional/
- Brannon, P. M., & Taylor, C. L. (2017). Iron Supplementation during Pregnancy and Infancy: Uncertainties and Implications for Research and Policy. Nutrients, 9(12), 1327. https://doi.org/10.3390/nu9121327
- Georgieff, M. K., Krebs, N. F., & Cusick, S. E. (2019). The Benefits and Risks of Iron Supplementation in Pregnancy and Childhood. Annual review of nutrition, 39, 121–146. https://doi.org/10.1146/annurev-nutr-082018-124213
