Omega-3 yağ asitleri vücutta sentezlenemeyen, besinler veya takviye yoluyla vücuda alınması gereken çoklu doymamış yağ asitleridir. Biyolojik olarak en aktif omega-3 yağ asitleri, eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asittir (DHA). Omega-3 yağ asitleri oksijen taşıma, enerji depolama, hücre zarı işlevi ve hücre çoğalmasının düzenlenmesi gibi fizyolojik işlevler için gereklidir. Gebelik döneminde yeterli omega-3 büyük önem taşır.
Bebeğin beyin ve göz gelişimini destekler.
DHA, beyin ve retinanın önemli bir yapısal bileşenidir ve bebeğin gelişimi sırasında retina zarları ve beyin gri maddesi DHA ile zenginleştirilir. Bu nedenle, gebelik döneminde yeterli miktarda omega-3 almak bebeğin beyin ve görme kabiliyetinin gelişimi açısından oldukça önemlidir.
Gebelik depresyonu ve postpartum depresyonda fayda sağlayabilir.
Omega-3 konsantrasyonlarındaki azalma, duygudurum bozukluklarına neden olan nörotransmitter dengesizliklerine yol açabilir. Yapılan çalışmalar, omega-3 yağ asitlerinin hem gebelik depresyonunda hem de postpartum depresyonda fayda sağlayabileceğini göstermektedir.
Erken doğum ve preeklampsi riskini azaltabilir.
Gebelik sırasında omega-3 yağ asitlerinin konsantrasyonlarının düşük olması, erken doğum ve preeklampsi gibi zararlı sonuçlarla ilişkilendirilmiştir. Omega-3 yağ asitlerinin antiinflamatuar etkileri erken doğum ve preeklampsi riskini azaltabilir.
Haftada 2 defa balık tüketin.
Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER), gebelik döneminde günlük 250 mg EPA ve DHA alımını önermektedir. Omega-3 yağ asitlerinden EPA ve DHA’nın en iyi kaynakları yağlı balıklardır. Haftada 180-360 g yağlı balık tüketilerek önerilen miktar karşılanabilir. Diyetle yeterli miktarda EPA ve DHA alımı sağlanamıyorsa hekim kontrolünde takviye düşünülmelidir.
Civaya dikkat!
Gebelik döneminde yüksek civa maruziyeti, bebeğin beyin ve sinir gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle somon, uskumru, sardalya, alabalık ve yayın balığı gibi civa ile kirlenme olasılığı düşük ve aynı zamanda omega-3 içeriği yüksek olan balıklar tüketilmelidir.
Kaynaklar:
- Coletta JM, Bell SJ, Roman AS. Omega-3 Fatty acids and pregnancy. Rev Obstet Gynecol. 2010 Fall;3(4):163-71. PMID: 21364848; PMCID: PMC3046737.
- Politano, C. A., & López-Berroa, J. (2020). Omega-3 Fatty Acids and Fecundation, Pregnancy and Breastfeeding. Ácidos graxos ômega 3 e fecundação, gravidez e amamentação. Revista brasileira de ginecologia e obstetricia : revista da Federacao Brasileira das Sociedades de Ginecologia e Obstetricia, 42(3), 160–164. https://doi.org/10.1055/s-0040-1708090
- Hsu, M. C., Tung, C. Y., & Chen, H. E. (2018). Omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation in prevention and treatment of maternal depression: Putative mechanism and recommendation. Journal of affective disorders, 238, 47–61. https://doi.org/10.1016/j.jad.2018.05.018
- Zhang, M. M., Zou, Y., Li, S. M., Wang, L., Sun, Y. H., Shi, L., Lu, L., Bao, Y. P., & Li, S. X. (2020). The efficacy and safety of omega-3 fatty acids on depressive symptoms in perinatal women: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Translational psychiatry, 10(1), 193. https://doi.org/10.1038/s41398-020-00886-3
- Olsen, S. F., Halldorsson, T. I., Thorne-Lyman, A. L., Strøm, M., Gørtz, S., Granstrøm, C., Nielsen, P. H., Wohlfahrt, J., Lykke, J. A., Langhoff-Roos, J., Cohen, A. S., Furtado, J. D., Giovannucci, E. L., & Zhou, W. (2018). Plasma Concentrations of Long Chain N-3 Fatty Acids in Early and Mid-Pregnancy and Risk of Early Preterm Birth. EBioMedicine, 35, 325–333. https://doi.org/10.1016/j.ebiom.2018.07.009
- Wadhwani, N., Patil, V., Pisal, H., Joshi, A., Mehendale, S., Gupte, S., Wagh, G., & Joshi, S. (2014). Altered maternal proportions of long chain polyunsaturated fatty acids and their transport leads to disturbed fetal stores in preeclampsia. Prostaglandins, leukotrienes, and essential fatty acids, 91(1-2), 21–30. https://doi.org/10.1016/j.plefa.2014.05.006
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER).
