Parmak gıdalar ‘bir çocuğun alıp kendi kendini besleyebileceği yiyecekler’ olarak tanımlanır ve kendi kendine beslenmeyi teşvik etmek için tamamlayıcı beslenme sırasında sunulur.
Parmak gıdaların tüketimi; oral, duyusal ve el motor becerileri gerektirir. Aynı zamanda bu becerilerin gelişimine de katkıda bulunur. Bu nedenle doğru parmak gıdaları doğru zamanda doğru şekilde sunmak önemlidir.
Ne zaman Başlanmalı?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dişlerin de çıkmasının ardından bebeğin el motor ve ağız becerilerinin gelişmesi için bebeklerin küçük gıda parçalarını alıp çiğneyebileceklerini belirtmektedir. Ayrıca, günde bir veya iki kez parmak gıdalara maruz bırakarak bu becerileri teşvik edilmesinin önemli olduğu savunulur.
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) ise, bir bebek desteksiz oturduğunda ve ellerini veya diğer nesneleri ağzına götürmeye başladığında parmak gıdaların denenebileceğini önermektedir.
Normal gelişim gösteren, zamanında doğmuş bir bebek, bu gelişimsel dönüm noktasına genellikle 6 ile 9 ay arasında ulaşılır; ancak bebekten bebeğe önemli farklılıklar olabilmektedir.
Yapılan araştırmalar, yaklaşık 10. ayından sonra bebeklerin yeni oral motor hareketleri öğrenmesinin zorlaştığını ve bu noktada farklı bir diyetle tanıştırılmamış bebeklerin gelecekteki oral motor problemler için risk altında olabileceğini göstermektedir.
Parmak gıdalara başlamak için emekleme çoğu zaman önemli görülse de belirleyici değildir. Bazı çocuklar hiç emeklemeyebilir. Emekleme, kesin bir başlangıç noktası olarak görülmemelidir. Ebeveynler emeklemenin belirleyici olduğunu düşünürlerse, bu durum parmak gıdaların erken verilmesine veya doğru beslenme ve oral motor gelişim için gerekli besinlerin verilmesinde gecikmeye neden olabilmektedir. Bu nedenle, başlamadan önce hekiminize danışmak en doğru yöntemdir.
Parmak Gıdalar Neler Olabilir?
Amerikan Pediatri Akademisi; yumuşak, yutması kolay ve küçük parçalar halinde kesilmiş parmak gıdalarla başlamayı önermektedir. Bu besinler;
Şerit şeklinde kesilmiş soyulmuş meyve veya haşlanmış sebzeler (brokoli, patates, yeşil fasulye, bal kabağı, kavun vb), köfte, tavuk veya balık parçaları, peynir, uygun ölçüde kesilmiş ve çıtır ekmek gibi besinler olabilir. Ek olarak verilecek besinin yaşa uygunluğuna mutlaka dikkat edilmelidir.
Kaynaklar:
- Remijn, L., da Costa, S., Bodde, C., Gerding, R., Weenen, H., Vereijken, C., & van der Schans, C. (2019). Hand motor skills affect the intake of finger foods in toddlers (12–18 months). Food Quality and Preference, 74, 142-146.
- Awadalla, N., Pham, T., & Milanaik, R. (2018). Chew on this: not all first finger foods are created equal. Clinical Pediatrics, 57(8), 889-894.
- Utami, A. F., & Wanda, D. (2019). Is the baby-led weaning approach an effective choice for introducing first foods? A literature review. Enfermería Clínica, 29, 87-95.
- American Academy of Pediatrics. Starting solid foods. https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/ baby/feeding-nutrition/Pages/Switching-To-Solid-Foods. aspx. Accessed September 12, 2017.
- Magnus, Marcia H., and Sharon Payne. “Baby food bingo.” Journal of Nutrition Education 5.27 (1995): 276B.
